डढेलोले दुईको मृत्यु

Tweet

कान्तिपुर समाचारदाता
रसुवा, जेठ १६ उत्तरी क्षेत्रस्थित लामटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्रमा पर्ने सुकलाम्चेडाँडा जंगलमा लागेको डढेलोबाट बुधबार दुई वृद्धाको मृत्यु भएको छ ।
मृत्यु हुनेमा वृद्धिम-४ का ६१ वषर्ीय मिङमार तामाङ र धुन्चे ५ का ५४ वर्षकी खुर्पु तामाङ रहेको डीएसपी मोहन आचार्यले बताए ।
घटनास्थल सदरमुकाम धुन्चेदेखि १५ किमि टाढा स्याफ़्रुबेसीबाट तीन घन्टा दूरीमा पर्छ ।
आचार्यका अनुसार जंगलको बाटो हिँडिरहेका दुवै जनाको बाटोमुनिबाट आएको आगोको लप्काका कारण मृत्यु भएको थियो ।
तीन दिनदेखि लागेको डढेलो नियन्त्रण गर्न सेना र प्रहरीले प्रयास गरे पनि सफल भएको छैन ।
जंगलनजिक कुनै बस्ती नभए पनि पर्यटकीय क्षेत्रमा लागेको डढेलो नियन्त्रण नहुँदा त्यता जाने पर्यटक प्रभावित छन् ।

बस साहित्य’ मा संविधानसभा

Tweet

सुवास आगमन
बेत्रावती बजार, रसुवा

उकाली होस् या ओराली होस्
बाटैमा ससुराली होस्,
गोरी होस् या काली होस्
ससुरालीमा एउटा साली होस् ।
यो अन्तरा ना२ख ७२६४ नम्बरको ट्रकबाट लिइएको हो । कतै आत्मानुभूति कतै ठट्यौली त कतै प्रेम पीडा पोखिएका हरफ बसका छाना, झ्याल, ढोकामा लेखिएका छन् । साहित्य ऐना हो जहाँ भावनाको प्रतिबिम्ब देखिन्छ । जीवनका उकाली-ओरालीमा भोगेका अनुभव, सामाजिक जनजीवनका सुख, दुःख, प्रेम, विरह, माया, प्रीति आदि व्यक्त गरिएका रचना सवारी साधनमा लेखिएका हुन्छन् । यी रचनाका विषयवस्तुमा सवारी साधनका कर्मचारीको आत्मानुभूति समेटिएको हुन्छ । जुन अकल्पनीय, यथार्थपरक र प्रगतिशील हुन्छन् ।
बस साहित्य एउटा परम्पराको निरन्तरता, सामाजिक जागरणको अभ्यास र समाज परिवर्तनको भद्र आन्दोलन हो । यो आन्दोलनको यात्रा आरम्भ ०६१ मंसिर २६ बाट विधिवत् रूपमा भएको हो । दुईवर्षे दौरानमा साहित्य अनुरागीका माझ बस साहित्य छलफलको विषय बन्न सफल भयो । थुप्रै आलोचना र समर्थन प्राप्त भयो । केहीले बस साहित्य नै किन ?, ट्रक, जीप, कार, रिक्सा, नहुने भन्ने तर्क राखे, केहीले सवारी साहित्य राख्ने सुझाव दिए । मूलतः सवारी साहित्य, यात्रा साहित्य गतिशील साहित्य, ट्रक साहित्य आदि जे नामले सम्बोधन गरेपनि यो यात्राको आशय एउटै हो । बस अरू सवारी साधनका तुलनामा फरक छ । यो साझा साधन हो जसले सर्वसाधारण मानिस ओसार-पसार गर्छ । जीप, ट्याक्सी भ्यानमा धेरैको पहुँच हुँदैन, आवत-जावत हुँदैन र ट्रक सामान ओसार-पसार गर्ने साधन हो । सबैले सरल रूपमा सवार गर्ने साधन र एकैपटक धेरैले यात्रा गर्ने भएकाले 'बस' शब्दलाई सम्पूर्ण यातायातका साधनको प्रतीकात्मक रूपमा समेटी 'बस साहित्य' भनिएको हो ।
एक्काइसौं शताब्दीको साहित्य, वर्ण, लिङ्ग, जाति, धर्म, सम्प्रदाय आदि भेदभावबाट मुक्त हुनु आवश्यक छ । हामीमा बस साहित्यको अभ्यास व्यवस्थित रूपमा बसिसकेको छैन । यसलाई सही रूपमा प्रयोग गर्ने हो भने जागरणका लागि सन्देश सम्प्रेषण गर्ने भरपर्दो माध्यम बन्नेछ । सामाजिक परिवर्तनका लागि बस साहित्यको सही प्रयोग, यसको महत्त्व, असर र आवश्यकताका विषयमा छलफल हुनु आवश्यक छ ।
नेपालमा संविधानसभा बहस जोडदार रूपमा चलिरहेको छ । संविधानसभाको अभ्यासमा राजनीतिक जागरण ल्याउन बस साहित्य विशिष्ट कोशेढुंगा हुनेछ भन्नेमा दुईमत छैन । सवारी साधनका भित्तामा संविधानसभाका विषयवस्तु समेटिएका चोटिला, स्वादिला, सन्देशात्मक रचना लेख्ने हो भने बस साहित्यले राष्ट्रको राजनीतिक परिवर्तनको शंखघोष गर्नेछ । राजनीतिक जागरण र परिवर्तनका लागि यो सही विकल्प हो । सवारी साधनमा संविधानसभाका विषयवस्तुसँग सम्बन्धित रचना, सायरी, कार्टुन, चित्र कोर्ने हो भने लाखौंका संख्यामा मेची-महाकाली गुड्ने सवारी साधनले करोडौं जनतालाई एकैपटक सन्देश प्रवाह गर्नेछन् । यस्ता रचना दलहरूको व्यक्तिगत उद्देश्य प्राप्तिको साधन बन्नु हुँदैन । मानव अधिकार र असल शासनका विषय लेखेर हामी दलहरूलाई मर्यादित, पारदर्शी र जवाफदेही बनाउन सक्छौं ।

( स्रोत: कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिक,१६ जेष्ठ )

पूर्व सभापतिसँग बयान

Tweet

कृष्ण थापा , जेठ ८ -
अवैध रक्त चन्दन लुकाएको आरोपमा पूर्व जिल्ला विकास सभापतिसँग वन कार्यालयले मंगलबार बयान लिएको छ ।
रक्त चन्दन वाईसीएल, प्रहरी प्रशासनसहित सञ्चारकर्मीको रोहवरमा ३ सय २६ थान रक्त चन्दन वन कार्यालयलाई बुझाएका थिए । पूर्व सभापति मिलन तामाङसँग मंगलबार वनले अनुसन्धान सुरु गरी सोधपुछ गरेको छ ।वनका रेञ्जर प्रेम सापकोटाले भने- 'थप कुरा खुल्दैछ ।' उनले भने- 'हामी अनुसन्धानपछि सबै बाहिर ल्याउनेछौं ।'रक्त चन्दनको कारोबारमा दुईभन्दा बढी व्यक्तिहरू संलग्न रहेको आशंका गरिएको छ ।गोल्जुङको-५ चौहत्तरमा घर भएका पूर्व जिविस सभापति तामाङलाई वाईसीयलको सक्रियतामा प्रहरी र स्थानीय प्रशासनले पक्राउ गरेको हो । पूर्व सभापति तामाङले करिब १० रक्त चन्दन घरनजिक दुई ठाउँमा खाल्डो खनी लुकाएका थिए ।'पक्राउपछि वनलाई जिम्मा दिएका छौं, प्रजिअले भने- 'त्यो वनको क्षेत्र भएकाले अनुसन्धानका उनीहरूलाई दिएकाछौं ।'धेरै दिनको प्रयासपछि शंका लागेकाले रक्त चन्दनसहित समातेको वाईसीएलका रसुवा अध्यक्ष नकुलले जानकारी दिए ।

तस्बिरमा मिलन तामाङ

Photoblog of Langtang.......

Tweet

Go to the great photographs of Langtang himal through Phalano.com

सफलताको शिखरमा....

Tweet

चन्द्रशेखर कार्कीको शब्दमा फोटो पत्रकार बाहिरी देशमा हो भने रिपोर्टरको तुलनामा धेरै अगाडी हुन्छन् तर हाम्रो देशमा भने उचित ठाउ दिन कन्जुस्याई गरिन्छ । स्याफ्रुबेसीमा भेटदा ति होनहार फोटो पत्रकारसँगको एकछिनको भेट मेरो लागी त बहुमुल्य थियो नै। आज नेपालमा प्रकाशित तस्बिर देख्दा सायद हजार शब्द भन्दा बढिबोल्न सक्छ जस्तो लाग्यो तस्बिरले। पछाडीको देखिएको सालासुङ्गी हिमाल र गणेश हिमालको मनोरम द्रिश्यमा साइकलको ब्रेक लगाएर एकक्षण त्यो द्रिश्य ले कुतकुत्याइरहन्छ , कन्चन हिमाल हासीरहेको ।

उनकै सब्दमा तस्बिरको बयान पनि पढौ न नेपालमा......

सुरेशकुमार दूलालले सफलताको शिखर चुमेरै छाडे । गत साता रसुवामा आयोजित पहिलो माउन्टेन बाइक दौडमा उनी प्रथम भए । पारि मुसुक्क हिमाल हा“सेको छ अनि वारि रोङ्गा भञ्ज्याङबाट उनी अगाडि बढ्दैछन् । यस्ता प्रतियोगिताहरू हरेक वर्षआयोजना हुनसकेमा नेपालको पर्यटन विकासले पनि शिखर चुम्ने थियो ।

Junket to Rasuwa .......

Tweet

By Ujjwal Acharya
My first reaction to a big slope and the U-turn of the gravel road was to look at the driver.
“Is he experienced enough to take us safely?”
I asked myself.
He was smiling amusingly thus I concluded unless the man is eccentric, he would take us safely.
His one mistake was enough for our deaths deep down the slope where I could see the lining of the river.

At evening, we were at Syaphrubenshi (or Syaphru or Syafru or Syabru). It was the gateway for the trekkers treking to Langtang region. After receiving the traditional welcome from the Tamang girls (they give you a palmful of drink – mostly alcohol but here it was Coca Cola, and put a shawl around your neck), I went to the guys who were busy telling us the hotels.

“I need one with TV and cable,” I demanded.
He said, “Shree Ganesh.”
Other journalists went to other hotel designated for media while I started looking for mine. “Shree Ganesh?” A guy asked.
“Yes.” He called me in and it turned out the hotel was without signboard and not very good.
“TV?”“Yes. 21-inch color at the eating place.”
“Foreign channels?”“Yes.”
Aha! That was a relief and through I felt like the passage of the hotel a little narrow, rooms smaller and the eating place with 21-inch color TV smelling alcohol, I was happy. ( ...more)

रसुवामा क्यानभास पत्रिका

Tweet

रसुवा -कास)- रसुवावासीले समग्र जिल्ला समेट्ने गरी पहिलो म्यागेजिन निकालेका छन् ।
क्यानभास रिर्सच सेन्टर वेत्रावतीले लोकतन्त्र दिवसमा प्रकाशित गरेको हो । ग्रामीणस्तरमा सञ्चारको पहु“च पुर्‍याउन पत्रिका निकालेको सम्पादक सुवास आगमनले बताए । पत्रिका अर्धवाषिर्क रूपमा प्रकाशित गरिने सेन्टरले
जनाएको छ ।

रसुवामा घोडा नाच

Tweet

कृष्ण थापा
गोल्जुङ -रसुवा, छिरिङ डिन्डुप तामाङ 'तबु स्यापा' नाचको निर्देशन गर्दै थिए- 'हाम्रा पर्ुखा लडाइ“का बेला खासामा भात खाएर नेपालमा हात धुन आउ“थे । यो तिनै पर्ुखाको नाच हो ।' तबु स्यापा -घोडा नाच) वर्षो दर्ुइपटक नाचिन्छ । बुद्धजयन्ती र तिब्बती पात्रोअनुसार फागुन पूणिर्मामा एक साता ।

नाचमा लडाइ“समेत हुन्छ र युद्धमा नेपाली पक्षले सेतो र तिब्बती पक्षले रातो पोसाक पहिरिन्छन् । निर्देशक छिरिङले तिब्बती राजाका तर्फाट लड्नेछन् । उनलाई चेलीबेटी र गाउ“ले गण्यमान्यले बिदाइ स्यालगार -रक्सीको सगुन) दि“दै खादा लगाइदिए ।

नाच तयारी हर्ेर्दै गरेका स्थानीय प्रेम तामाङले भने- 'लडाइ“मा नेपालीहरूले तिब्बतीलाई ल्हासासम्म पुर्‍यायो । तिब्वतीहरू हामीलाई 'रोङपा' भन्छन् । हामी उनीहरूलाई 'भेपा' भन्छौं ।' यो नाच ड्याङग्रो र भुरमा बाजाको तालमा नाचिन्छ । दुवै पक्षका बुद्धिजीवीको सहयोगमा बेत्रावती सन्धि गराएकोसम्म नाचमा देखाइन्छ ।
नाच सकिएपछि सोनाम गेल्बु घलेले तिब्बती र तामाङ भाषा मिश्रति गीत गाए-

के नेमा लासी घेकी
ज्याल्बो डिन्डी छेपिनाला कुजे
चिले फेबोङ तेनेयाला रोङगी
घ्याल्वो धिन्डी खावि नाङला
कुजे चिले फेवोङ ।
नाच आउ“दो २४ गतेसम्म चल्नेछ ।

समाचार नछापिदा पत्रकार् असुरक्षित

Tweet

कान्तिपुर् दैनिकका रसुवा समाचारदाता क्रिष्ण थापालाई स्वास्थ्य सिबिरको समाचार नछापेको निहुमा जिल्ला अस्पताल् धुन्चेका सन्चालक समितिका अध्यक्षले ज्यान मार्ने धम्कि दिएको पत्रकार थापाले रियालिटी बाईटसलाई फोनमा बताएका छन।

हिजो सोमबारको कान्तिपुर को प्रिष्ठ ८ मा समेत धम्किबारे उल्लेख गरिएको समाचार छापिएको छ ।

हावाले हप्तौं विद्युत् अवरुद्ध

Tweet

कृष्ण थापा
रसुवा, चैत ३० - सरर हावा चलेपछि रसुवाका अधिकांश स्थानमा हप्तौं विद्युत् अवरुद्ध हुने गरेको छ । प्राविधिकहरूका अनुसार एउटा पोलबाट अर्कोको दूरी निकै टाढा रहेकाले तारमा सानो पातले र्स्पर्श गर्दा पनि विद्युत् जानेे गरेको हो ।

विद्युत् आपर्ूर्ति बन्द हु“दा सबैभन्दा बढी साइबर क्याफे, इमेल/इन्टनेट, होटल व्यवसायी र आ“खा केन्द्र प्र्रभावित हुने गरेको छ । काजोल साइबर खोलेका तेप्पा तामाङले भने- र्'पर्यटकीय नगरी धुन्चेमा कतै इमेल/इन्टरनेट नभएपछि साइबर खोलेको हु“ तर सातासम्म विद्युत् अवरुद्ध हु“दा लगानी नैै उठ्दैन ।' होटल व्यवसायी छ्वाङ तेन्जिन तामाङलेे आपर्ूर्ति अवरुद्ध हु“दा घरमा जडान गरिएका विद्युतीय सामग्रीकोे कामै भएन । उनले भने- 'चिम छ बत्ती छैन, टुकी र मैनबत्ती बालेर ग्राहकलाई सेवा दिनुपर्दा कठिनाइ भइरहेको छ ।' साइबर र होेल मात्रै होइन हालै खोलिएको रसुवा सामुदायिक आ“खा केन्द्रलेे पनि सास्ती खेप्दै आएको छ । 'विद्युत् नहु“दा आ“खाका रोगीलाई सेवा दिन समस्या छ,' केन्द्र प्रमुख सरोज देवकोटाले भने- 'आ“खा जा“च गर्न लाग्यो बत्ती झ्याप्पै जान्छ, बिरामीलाई बत्ती आएपछि मात्र जचाउन आउनू भन्ने गरेको छु ।'

माथिल्लो भेग स्याप्र'mु, गोल्जुङ, गत्लाङ र चिलिमेलगायत स्थानका बासिन्दा राम्ररी बत्ती बाल्न नपाएकामा गुनासो गर्छन् । गत्लाङका सञ्जय तामाङलेे भने- 'बिजुली बत्ती त हर्ेनलाई मात्र राखेको जस्तो छ, कामै छैन ।' धुन्चेलगायत माथिल्लो भेगमा बिजुली बाल्ने पा“च सय घरधुरी छन् । नेपाल विद्युत प्राधिकरण रसुवाका प्रविधिकले पनि बत्ती राम्ररी नआएकामा दिक्क मान्छन् ।

तर यसैबिच रियालिटी बाईट्सलाई प्राप्त जानकारीका अनुसार रसुवामा नेपाल बिधुत् प्राधिकरणले सबस्टेशन निर्माण गर्ने कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको छ ।

कान्तिपुरका कृष्णका कुरा ।

Tweet

धुन्चे बजारमा कान्तिपुर दैनिकका पत्रकार कृष्ण थापासँग यो हप्ता २ पटक भेट भयो ।

गत शुक्रबार भेट हुदा रसुवाको धैबुङको समाचार बारे फोनमा उनी ब्यस्त थिए । गाउ परिषद बिथोलिएको कुरा फोनमा गर्दै गर्दा एस् एल् सी को समाचार कान्तिपुरमा ईमेल् गरेको भन्दै थिए ।

तर कान्तिपुरमा बिज्ञापनको चाङमा रसुवाका समाचार पर्न गारो छदैछ - मैले सोचे । मिडिया प्वाईन्टबाट प्रशिक्षित् नुवाकोट् घरभएका कृष्णलाई मैले स्याफ्रुमा अघिल्लोपटक भेटदा भने उनीसँग मोबाइल थिएन , तर समाचार ठुलो थियो। सिडिएमए फोनले नेपालको कुनाकाप्चा जोडेको भान भै रहेको छ अहिले। तेसो त काठमान्डौ अझै मोबाइल् पाउन काकाकुल छदैछ, सुचनाको साम्राज्य न पर्यो ।

डेस्कमा पहुचले कहिलेकाहि बाहिरका पत्रकारको समाचार पछि पर्छन् । र छोटकरीमै ति अटाउछन्। र बिना कुनै फलोअप समाचारको मुल्य मर्छ ।

कान्तिपुर टेलिभिजन कसले हेर्छ रसुवामा? मेरो प्रश्नको जवाफमा कृष्ण अडकेर भने- मैले गर्न सक्छु तर त्यो त रिपोर्टर आफैले मुभि क्यामरा किन्नु पर्छ । तेश्रो पर्यटकिय गन्तब्य भएको जिल्ला हेर्ने रिपोर्टरलाई २४सै घन्टा प्रशारण हुने कान्तिपुर टेलिभिजनले क्यामरा दिन सक्दैन? यथार्थ तितो नै हुन्छ तर मैले ठुलो उत्साह देखेको छु, उनको समाचारमा ।

यातायातको अभावमा पनि उनी हिडेर गाउ गाउ पुगेका छन । ग्राङ्को त्रास , रसुवामा पर्यटक बढेका देखि गुफामा बसेका मान्छेका समाचारमा उनि झुल्किन्छन् । स्वास्थ्य र शिक्षाका समाचार उनि खोजी खोजी हिडछन् ।

स्पष्ट् र सरल् भाषा बोल्ने उनी फोन उठाउने बितिकै भन्छन् - म कृष्ण थापा भन्ने मान्छे बोलेको ।

चिसो, पानी र पाईताला ।

Tweet

कृष्ण थापा
जिवजिवे -रसुवा, माघ ७ - जिवजिवेका अधिकांश बासिन्दाले धमिलो पानी खानुपरेको छ । पानीको मुहान घट्टे खोलामा साउन तेस्रो साता पहिरो गएपछि उनीहरू धमिलो पानी खान बाध्य भएका हुन् । धैबुङ-८ का १ सय ५ घरधुरीले धमिलो पानी खाने गरेका छन् । 'अन्य ठाउँको पानी ल्याउन सकिएन,' स्थानीयबासी केदारप्रसाद पौडेल भने- 'कतिपटक खानेपानीका लागि सदरमुकाम धुन्चे धाइयो, बजेट र पाइपका लागि कसैले कुरै सुनेनन् ।'
स्थानीयबासीले पाँच किलोमिटर टाढा रहेको सो खोलाबाट ०४६ देखि निरन्तर खोलाकोपानी खाँदै आएका थिए । तर पाँच वर्षयता स्थानीयबासीले धमिलो पानी खाँदै आएका छन् ।
खानेपानीको मुहानमा पहिरोले गर्दा समस्या आएकोले धमिलो पानी प्रयोग गर्नुपरेको बासिन्दाहरू बताउँछन् ।
'टाढा जान सकिंदैन, नखाएर के गर्नु,' स्थानीय गंगाकुमारी
पौडेलले भनिन्- 'धमिलो भएकोले उमालेर पिउने गरका छौं ।' 'रोग लाग्ला कि भन्ने डर छ,' पौडेलले भनिन् ।
स्थानीयबासीबाहेक जिवजिवे प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा पनि धमिलो पानी प्रयोग गरिँदै आएको
छ । 'सफा पानी आउँदैन,' अहेब माधवप्रसाद पौडेल भने- 'कहिले त लेदो नै आउँछ ।' दैनिक १०/१५ बिरामी आउने स्वास्थ्य केन्द्रमा पनि सफा पानी पाउन सकेका छैनन् । सफा खानेपानीको अभावमा केही दिनअघि बिरामी भएर स्वास्थ्य केन्द्र आएका प्रेमप्रसाद पौडेलले भने- 'बिरामीले त्यहाँ यस्तो पानी खाँदा झन् अर्को रोग थपिएर आउने डर छ ।'
यहाँ भोर्ले, धैबुङ, लहरेपौवा, सरमथलीलगायत नुवाकोटको बागेश्वरी र गेर्खु गाविसबाट उपचार गर्न आउँछन् ।
सफा खानेपानी अभाव नमुना नीलकण्ठ माविका शिक्षक र विद्यार्थीलाई छ । 'हामीलगायत विद्यार्थीहरूलाई पनि समस्या छ,' शिक्षक लोकनाथ पौडेल भने- 'नखाएर के गर्नु अरू विकल्प भएन ।'
***चिसोले खानेपानी आपूर्ति समस्या
कास
धुन्चे -रसुवा, माघ ७ - चिसोले धुन्चेमा खानेपानीको आपूर्तिमा समस्या भएको छ । चिसोले तापक्रम माइनस चार डिग्री सेल्सियसको हाराहारीमा पुगेकाले पानी जमेर बन्द हुन गएको हो । चिसोले पानी नआएको बताउँदै अर्याल होटेलका भीमप्रसाद पौडेलले भने- 'खानेपानी सुचारु भएको छैन ।'
थोरै पाइप गाडिएकोले पानी बरफ बनेर पानी सञ्चालनमा गड््बडी भएको धुन्चे खानेपानी उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष रिसुवाङ्दी तामाङले बताए ।

"Woman's Work" Prize winning photograph by Robert Gorski

The Expedition Diary to Langtang

"५५ घण्टा चिलिमे बन्द : देशलाई ४३ लाख् घाटा"

Tweet

रु २० प्रति सेकेण्ड देशलाई दुई दिनभन्दा बढि घाटा लागीरहदा कान्तिपुरका पत्रकार कृष्ण थापा र म संगै बसेर कुरा गर्दै थियौ । ति पत्रकार रसुवाको दुर्गम ठाउमा बसेर जनताको सुचनाको भोक मेटाउनको लागि प्रयासरत थिए । कमसेकम मैले उनलाई फोनको सुबिधा उपलब्ध गर्दै गर्दा काठमाडौं क्यान इन्फोटेकको धङ्धङिबाट बाहिर आउन भ्याएको थिएन । उनका सहकर्मी , जिल्ला ब्युरोले उनको समाचार टिप्ने चासो देखाएनन । बरु उनलाई फ्याक्स किन नगरेको भन्दै स्पष्टिकरण सोध्दै थिए । त्यो बिटको सिनियर् पत्रकार् सम्पर्कमा आउन सकेनन। टेलीभिजनले उनले टिपाएको समचार पढेन । ति पत्रकारको अवस्था देखेर पनि बिकाशका कुरा कति निरस जस्ता हुन्छन् भन्ने देखिन्छ , कमसेकम् पत्रकारिताको क्षेत्रमा भए पनि ।